BIP Września

Uchwała nr XXXV/357/2005

Rady Miejskiej we Wrześni

z 13 października 2005 r.

w sprawie: podjęcia przez Burmistrza Miasta i Gminy Września prac wstępnych związanych z emisją obligacji komunalnych.

Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt. 9 lit. „b” ustawy z dnia 8.03.1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity - Dz.U. z 2001 r., nr 142, poz. 1591, z 2002 r. nr 23, poz. 220, nr 62, poz. 558, nr 113, poz. 984, nr 214, poz. 1806 z 2003r. nr 80, poz. 717, nr 162, poz. 1568, nr 153, poz. 1271 oraz z 2004 r. nr 102, poz. 1055, nr 116, poz. 1203, nr 167 poz. 1759, z 2005 r. nr 172 poz. 1441, nr 175 poz. 1457), Rada Miejska we Wrześni uchwala, co następuje:

§ 1

1. Zobowiązuje się Burmistrza Miasta i Gminy Września do podjęcia działań niezbędnych do określenia możliwości emisji obligacji komunalnych Gminy Września.

2. W wypadku stwierdzenia zdolności Gminy do emisji obligacji komunalnych zobowiązuje się Burmistrza Miasta i Gminy Września do opracowania optymalnego dla gminy Września programu emisji oraz stosownej uchwały Rady Miejskiej we Wrześni.

§ 2

Czynności, o których w § 1 mogą zostać zlecone podmiotom posiadającym odpowiednie doświadczenie w przedmiocie doradztwa przy emisji obligacji jednostek samorządu terytorialnego.

§ 3

Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Miasta i Gminy Września.

§ 4

Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

Przewodniczący Rady Miejskiej we Wrześni

Maciej Baranowski

/-/

Uzasadnienie do uchwały:

W związku z istniejącymi dużymi potrzebami inwestycyjnymi w zakresie budowy nawierzchni drogowych w naszej gminie zachodzi konieczność znalezienia takich rozwiązań, które w krótkim czasie pozwolą je skutecznie zrealizować.

Jednym z narzędzi funkcjonującym na rynku finansowym umożliwiającym sfinansowanie tego typu zadań są obligacje komunalne.

Stanowią one szybką i łatwą formę uzyskania dodatkowych środków pieniężnych wobec niewystarczających możliwości budżetowych.

Podjęcie niniejszej uchwały umożliwi przygotowanie przez Burmistrza kompleksowej informacji dotyczącej ewentualnej emisji obligacji, która zostanie przedstawiona Radnym w postaci projektu uchwały.

EMISJA OBLIGACJI KOMUNALNYCH

1. Charakterystyka obligacji

Forma prawna emisji obligacji

Obligacje komunalne są papierami wartościowymi stanowiącymi zobowiązanie Emitenta do zapłaty należności głównej (wykupu według wartości nominalnej) oraz należności ubocznych (oprocentowania). Emisja obligacji komunalnych odbywa się na podstawie ustaw: o obligacjach, o finansach publicznych oraz, w zależności od szczebla samorządu, o samorządzie gminnym w przypadku Gminy Września. Do przeprowadzenia emisji konieczna jest uchwała Rady Gminy, która, zgodnie z ustawą o obligacjach, powinna określić m.in. cel emisji obligacji.

Wszystkie emisje obligacji komunalnych wyemitowane w ciągu ostatnich pięciu lat były przeprowadzone poprzez propozycję nabycia skierowaną do oznaczonej liczby adresatów nie większej niż 300 osób (emisja niepubliczna).

Ustawa o obligacjach dopuszcza emitowanie przez jednostki samorządu terytorialnego obligacji niezabezpieczonych, co oznacza, że z emisją obligacji nie będzie się wiązała konieczność ustanowienia zabezpieczeń, tak jak to ma miejsce np. w wypadku zaciągania kredytów. Dotychczas wyemitowane przez gminy obligacje były obligacjami niezabezpieczonymi, co świadczy o wysokiej wiarygodności samorządu terytorialnego wśród inwestorów, którzy akceptują brak ustanowienia konkretnych zabezpieczeń.

Konstrukcja obligacji

Obligacje są instrumentem finansowania średnio- i długoterminowego. Na rynku polskim dotychczas gminy emitowały obligacje przeważnie z terminem wykupu od 3 do 10 lat, choć były także i emisje 15-letnie. Przyjęło się, że obligacje posiadają roczny okres odsetkowy, co oznacza, że oprocentowanie jest wypłacane raz w roku, natomiast wartość nominalna obligacji jest spłacana jednorazowo w chwili wykupu obligacji.

Dotychczas wyemitowane obligacje komunalne były obligacjami o zmiennej stopie procentowej, co oznacza, że w każdym rocznym okresie odsetkowym oprocentowanie jest określane na nowo. Zmienna stopa procentowa jest ustalana jako suma stawki bazowej i ustalanej z góry marży dla inwestorów. Stawką bazową dla ustalania oprocentowania obligacji komunalnych jest średnia rentowność 52-tygodniowych bonów skarbowych. Wysokość marży jest uzależniona od terminu wykupu obligacji. Im dłuższy termin wykupu obligacji tym wyższa marża.

Niepubliczna forma emisji i wynikający z tego ograniczony krąg adresatów oferty sprawiają, że wartość nominalna obligacji powinna być wysoka. Na rynku polskim przyjęło się, że wartość nominalna jednej obligacji jest zazwyczaj ustalana na poziomie 10 lub 100 tys. zł, co pozwala znacznie obniżyć koszt przygotowania emisji.

2. Mechanizm emisji

Prace przygotowawcze

Podmiot chcący przeprowadzić emisję obligacji powinien w pierwszej kolejności określić swoje potrzeby finansowe związane z planowanymi inwestycjami. Następnie należy przeprowadzić analizę dotychczasowego zadłużenia i zbadać możliwości finansowe budżetu ze szczególnym uwzględnieniem limitów określonych w ustawie o finansach publicznych (spłata zadłużenia w danym roku nie może przekraczać 15% dochodów, a łączne zadłużenie nie może przekraczać 60% dochodów). Kompleksowa analiza potrzeb inwestycyjnych i możliwości finansowych przyszłego emitenta pozwoli określić kwotę możliwego zadłużenia oraz harmonogram jego zaciągania i spłaty. W tej fazie należy też podjąć decyzję o wyborze źródła finansowania. Dotychczasowe doświadczenie pokazuje, że najtańszym i najwygodniejszym sposobem finansowania inwestycji komunalnych są obligacje komunalne (oczywiście nie uwzględniając dotacji i pożyczek preferencyjnych)

Kolejnym etapem przygotowań jest podjęcie uchwały przez organ uchwałodawczy samorządu, która to uchwała jest prawną podstawą emisji. Uchwała powinna określać najistotniejsze parametry emisji m.in. wielkość emisji, okres na jaki emitowane są obligacje, konstrukcję i wysokość oprocentowania, cel emisji, źródła sfinansowania płatności odsetek i wykupu obligacji oraz powinna upoważniać zarząd do wyboru banku – organizatora emisji. Przeprowadzenie emisji z formalnego punktu widzenia jest możliwie po zaopiniowaniu uchwały przez Regionalną Izbę Obrachunkową (zgodnie z art. 49 ust. 2 ustawy o finansach publicznych).

Po podjęciu uchwały emisyjnej konieczny jest wybór banku, który będzie organizatorem emisji obligacji.

Organizacja emisji

Czynności związane z organizacją emisji emitent może powierzyć w drodze umowy bankowi. Organizator emisji wykona wszystkie prace związane z przygotowaniem emisji i uplasuje obligacje wśród inwestorów oraz będzie obsługiwał emisję do czasu wykupu obligacji. Bank pełni także zazwyczaj rolę gwaranta emisji zobowiązując się do zakupu obligacji na własny rachunek jeśli nie znajdą one nabywców. Daje to pewność, że emisja dojdzie do skutku i w ustalonym dniu na rachunek emitenta wpłyną środki za sprzedane obligacje.

Umowa emisyjna reguluje całokształt obowiązków emitenta i banku w procesie przeprowadzania emisji obligacji komunalnych. Określa m.in. charakterystykę emitowanych obligacji, zasady wyznaczania terminów emisji, oprocentowanie obligacji, zasady wypłaty świadczeń obligatariuszom, sposób prowadzenia przez bank depozytu i rynku wtórnego oraz obowiązki informacyjne stron. Umowa określa także wynagrodzenie organizatora emisji za świadczone usługi.

Bank na podstawie uzyskanych od emitenta materiałów przygotowuje memorandum informacyjne, które będzie wysyłane potencjalnym inwestorom. Memorandum opisuje emitenta, jego kondycję finansową ze szczególnym uwzględnieniem dochodów i wydatków budżetu, dotychczasowego zadłużenia i prognoz finansowych na czas trwania emisji. W memorandum jest także szczegółowo opisany cel emisji. Przejrzystość informacyjna jest ważnym czynnikiem sprzyjającym zdobyciu zaufania inwestorów.

Po wyznaczeniu przez emitenta terminu emisji bank przygotuje dokumenty obligacji i przedstawi do podpisu upoważnionym przedstawicielom gminy. Obligacje będą miały postać materialną, a po opatrzeniu podpisami zostaną złożone w depozycie. Bank sporządzi także formularze propozycji nabycia zawierające informacje o emisji wymagane przez ustawę o obligacjach. Po podpisaniu przez Emitenta, zgodnie z zasadami emisji niepublicznej, propozycje nabycia będą wysyłane do potencjalnych inwestorów w liczbie nie większej niż 300 osób.

Wygodnym i przyjętym w większości dotychczas przeprowadzonych emisji sposobem sprzedaży jest kierowanie propozycji nabycia jedynie do banku organizatora emisji. W takim przypadku bank w dniu emisji obejmuje wszystkie obligacje i przelewa środki na rachunek emitenta. Następnie bank sprzedaje obligacje inwestorom na własny rachunek na rynku wtórnym. Dzięki takiemu uproszczeniu procedury sprzedaży obligacji na rynku pierwotnym koszty emisji są znacznie niższe, a emitent w krótszym czasie otrzymuje pieniądze z emisji. Sprzedaż obligacji zamyka etap organizacji emisji.

Obsługa emisji

Organizator emisji prowadzi depozyt, w którym są złożone dokumenty obligacji. Nabywcy otrzymują natomiast świadectwa depozytowe dokumentujące ich prawo własności i są odnotowywani w rejestrze obligatariuszy. Taki model depozytu umożliwia łatwą identyfikację obligatariuszy i znacznie upraszcza obrót wtórny obligacjami oraz wypłatę świadczeń z obligacji. Wszystkie wyemitowane dotychczas w Polsce obligacji komunalne są przechowywane w depozytach organizatorów emisji.

Po przeprowadzeniu emisji Bank pełni funkcję pełnomocnika d/s płatności. Rola ta polega na tym, że emitent w ustalonych terminach przekazuje bankowi kwoty odpowiadające płatnościom oprocentowania bądź wykupu obligacji, a bank wypłaca świadczenia poszczególnym obligatariuszom uprawnionym do ich otrzymania. Bank jako profesjonalna instytucja finansowa jest w stanie zapewnić sprawne i terminowe rozliczenie wszystkich płatności.

Bank organizuje także rynek wtórny obligacji, umożliwiając dokonywanie transakcji kupna lub sprzedaży przed terminem wykupu. Doświadczone banki organizują aktywny rynek wtórny tzn. na życzenie zainteresowanych inwestorów podają kwotowania po jakich są gotowe kupić lub sprzedać obligacje we własnym imieniu. Zapewnienie płynności jest czynnikiem zwiększającym atrakcyjność obligacji dla potencjalnych nabywców, a zatem sprzyjającym przeprowadzeniu udanej emisji.

3. Korzyści z emisji

Niższe koszty

Emitując obligacje i sprzedając je inwestorom emitent pozyskuje środki bezpośrednio z rynku kapitałowego. Aby obligacje komunalne były interesującym instrumentem dla nabywców muszą one zapewniać wyższy dochód niż obligacje skarbowe o analogicznym okresie wykupu. Dlatego oprocentowanie obligacji komunalnych jest uzależnione od rentowności emitowanych przez Skarb Państwa 52-tygodniowych bonów skarbowych i od marży określającej atrakcyjność obligacji dla inwestorów (nie przekraczającej zwykle 1,0 procent). Wysokość marży zależy od wielkości Emitenta, struktury jego dochodów, wielkości emisji oraz długości okresu na jaki emitowane są obligacje.

Rentowność bonów skarbowych jest natomiast z reguły o kilka procent niższa od oprocentowania kredytów. Wynika to z faktu, że oprocentowanie kredytów jest uzależnione od stawki WIBOR, która jest wyższa od rentowności 52-tygodniowych bonów skarbowych. Sprawia to, że nawet po dodaniu marży dla inwestorów, oprocentowanie obligacji komunalnych jest znacznie niższe od oprocentowania kredytów bankowych.

Brak konieczności ustanowienia zabezpieczeń

Dla dotychczas przeprowadzonych emisji obligacji komunalnych wystarczającym zabezpieczeniem była wysoka wiarygodność gmin. Długookresowa stabilność finansowa jednostek samorządu terytorialnego sprawia bowiem, że nabywcy obligacji komunalnych nie wymagają zabezpieczenia wykupu obligacji na majątku emitenta ani przedstawiania dodatkowych gwarancji. Emisja obligacji jest dzięki temu dla samorządu tańsza od innego sposobu finansowania, gdyż z zabezpieczeniami wiążą się często dodatkowe koszty. Jest ona także łatwiejsza, ponieważ brak konieczności ustanowienia zabezpieczeń pozwala uniknąć czasochłonnych procedur związanych np. z ustanowieniem hipoteki lub poręczenia.

Krótki czas pozyskania środków

Wybór emisji obligacji jako sposobu pozyskania funduszy zapewnia szybkie otrzymanie środków niezbędnych na inwestycje. Profesjonalne przeprowadzenie emisji przez doświadczony bank jest możliwe w ciągu 30 dni od podpisania umowy między emitentem a bankiem. Termin ten może być znacznie skrócony, jeśli emitent uprzednio podjął uchwałę o emisji, i nie jest wymagane oczekiwanie na opinię Regionalnej Izby Obrachunkowej, gdyż została ona wydana wcześniej.

Jeżeli emitent nie potrzebuje szybko pozyskiwać środków, a podpisując umowę emisyjną pragnie zapewnić sobie pewność finansowania inwestycji, w umowie może zostać zapisane, że bank zobowiązuje się przeprowadzić emisję w ciągu 7 lub 14 dni od daty zgłoszenia zapotrzebowania przez samorząd.

Rekomendowany sposób emisji - objęcie wszystkich obligacji przez bank - powoduje, że emitent w chwili podpisania umowy ma pewność otrzymania środków finansowych, które w ustalonym terminie emisji znajdą się na jego rachunku bankowym. Środki uzyskane z emisji obligacji mogą przy tym stanowić „udział własny” emitenta, potrzebny przy ubieganiu się o dofinansowanie inwestycji z funduszy preferencyjnych.

Karencja w spłacie kapitału

Specyfika obligacji polegająca na bieżącej spłacie odsetek i jednorazowej płatności kapitału w chwili wykupu obligacji sprawia, że budżet emitenta nie jest obciążony ratami kapitałowymi przed terminem wykupu obligacji. Przesunięcie spłaty kapitału powoduje, że w czasie zwiększonych wydatków związanych z inwestycjami wydatki na spłatę zadłużenia mogą być mniejsze niż przy zaciągnięciu kredytu na zbliżoną kwotę.

Swoboda w określaniu rozpoczęcia spłaty kapitału (wykupu obligacji) powoduje także, że struktura emisji obligacji może być tak skonstruowana aby dopasować się do spłat wynikających z dotychczasowego zadłużenia z tytułu kredytów i pożyczek. W latach dużego obciążenia spłatami kredytów obciążenia z tytułu obligacji mogą być ustalone na minimalnym poziomie, natomiast ciężar obsługi emisji obligacji można ustalić w okresie braku obsługiwania innego zadłużenia.

Elastyczność programu

Duża elastyczność emisji obligacji wynika z możliwości wyemitowania nawet kilku serii obligacji, aby jak najlepiej dopasować przepływy finansowe do założeń programu inwestycyjnego. Obligacje mogą zostać wyemitowane w terminach, w których są potrzebne środki. Natomiast spłatę obligacji można dopasować do możliwości budżetowych z uwzględnieniem spodziewanych dochodów.

Promocja emitenta

Istotną korzyścią z emisji obligacji komunalnych jest też promocja emitenta związana z obecnością na rynku kapitałowym. Obligacje komunalne są wciąż w Polsce stosunkowo nowym instrumentem, a każda kolejna emisja spotyka się z odzewem w prasie fachowej.

Przesyłane potencjalnym inwestorom memorandum informacyjne zawiera informacje przedstawiające nabywcom emitenta oraz jego kondycję finansową. Informacje o przeprowadzanych emisjach obligacji komunalnych są także regularnie publikowane w dziennikach finansowych.

4. Koszty emisji

Koszt pozyskania kapitału drogą emisji obligacji składa się z dwóch elementów: oprocentowania obligacji oraz prowizji banku organizującego emisję. Analizując całość kosztów należy także uwzględnić koszt doradztwa zewnętrznego (o ile samorząd zdecyduje się na zatrudnienie doradcy).

Zgodnie z tym co przedstawiliśmy powyżej bazą do ustalenia rentowności obligacji jest rentowność 52-tygodniowych bonów skarbowych. Baza ta jest powiększana o marżę dla inwestorów, która w zależności od kondycji emitenta i terminu wykupu obligacji wynosi
0,3-1,5%. Ostateczna wysokość marży jest ustalana w oparciu o aktualną sytuację na rynku finansowym.

Bank jako organizator i gwarant emisji obligacji komunalnych pobiera jednorazową prowizję w momencie emisji danej serii obligacji. Prowizja stanowi wynagrodzenie za wszystkie prace wykonywane przez Bank w czasie trwania emisji. Wysokość prowizji zazwyczaj jest niższa niż 0,5% wartości nominalnej emitowanych obligacji.

EMISJA OBLIGACJI KOMUNALNYCH PRZEZ GMINĘ WRZEŚNIA W LATACH 2006 – 2008

Emisja obligacji komunalnych dla Gminy Września planowana jest w kwocie 15 mln zł z podziałem na trzy równe transze po 5 mln zł każda począwszy od roku 2006. Wykup obligacji rozpocznie się w roku 2009 i wynosić będzie 2 mln zł netto rocznie. Co roku począwszy od roku 2006 spłacane również będą kupony odsetkowe od wyemitowanych poszczególnych serii obligacji.

Przy zastosowaniu powyższych kryteriów spłata obligacji i odsetek zakończy się w roku 2016 (załącznik nr 1)

Obligacje komunalne cieszą się coraz to większym zainteresowaniem wśród jednostek samorządu terytorialnego między innymi dlatego, że:

1. wszystkie środki z emisji pozostają od razu do dyspozycji emitenta

2. możliwe są dłuższe terminy spłat kapitału

3. istnieje możliwość negocjacji dogodnej dla emitenta struktury i terminu wykupu

4. niższy jest koszt pozyskania środków niż w przypadku kredytu

5. brak konieczności zabezpieczenia długu

W ramach wyemitowanych obligacji Gmina Września zamierza przyjąć do realizacji program poprawy infrastruktury technicznej na drogach i dokonać w okresie 3 lat (2006 – 2008) budowy nowych nawierzchni drogowych na terenie miasta i gminy.

Ogółem wartość robót związanych z budową nawierzchni jezdni i kanalizacji deszczowej przewidywana jest na łączna kwotę 15 mln zł ,z czego na budowę nawierzchni drogowych w mieście 10 mln zł, a na terenach poza miastem 5 mln zł.

W pierwszej kolejności nastąpi realizacja budowy nawierzchni dróg na terenie miasta gdzie gmina posiada już opracowaną dokumentację techniczną bądź na które jest obecnie opracowywana dokumentacja techniczna.

Pozostałe drogi będą utwardzane nawierzchniami asfaltowymi sukcesywnie po uprzednim opracowaniu dokumentacji technicznej na podstawie harmonogramu jaki zostanie opracowany.

W następnej kolejności będą ogłaszane przetargi na opracowanie dokumentacji technicznej dalszych ulic nie posiadających obecnie nawierzchni gruntowej w mieście i na wsi.

Standard nawierzchni drogowych obejmować będzie następujące parametry techniczne:

• szerokość jezdni 5,5 - 6,0 m

• warstwa odsączająca z kruszywa

• podbudowa z tłucznia kamiennego

• warstwa nawierzchni asfaltowej (tzw. klinująca)

• warstwa górna (tzw. ścieralna)

• odwodnienie poprzez wpusty uliczne do kanalizacji deszczowej

W drogach, w których nie ma obecnie kanalizacji deszczowej, przed wykonaniem budowy nawierzchni planuje się wykonać kanalizację deszczową.

Natomiast w pozostałych planuje się podłączenia odwodnienia nawierzchni drogi do istniejących już kanalizacji deszczowych.

Projektodawca:

burmistrz Miasta i Gminy Września

Tomasz Kałużny

/-/